کتاب « تأملی در نهضت عاشورا » به قلم رسول جعفریان و به همت انتشارات نشر علم منتشر شده است . در نخستین بخش این کتاب ، به معرفی کهن‌ترین و مهم‌ترین متون تاریخی مربوط به تاریخ عاشورا پرداخته‌ شده است .

نویسنده در بخش دیگر فصل نخستین ، در مورد مقتل الحسین خوارزمی سخن گفته است و در پایان این بخش منابع داستانی ، ادبی و روضه‌ای نهضت عاشورا را مورد واکاوی قرار داده است . فصل دوم این کتاب با عنوان « زمینه‌های قیام کربلا » آغاز شده است که در آن وضعیت قریش و جناح‌های داخلی آن تا کربلا مورد تحلیل قرار گرفته است و در ادامه نحوه‌های برخورد با دین اسلام پس از رحلت رسول ‌الله (ص) مورد تحقیق قرار گرفته شده است و نگارنده برخورد مصلحت‌جویانه ، سودجویانه و برخورد ارادتمندانه امام علی(ع) با کتاب و سنت را سه نوع برخورد با اسلام معرفی کرده است.

در این فصل نظام‌های سیاسی از زمان رسول‌ خدا (ص) تا حکومت معاویه مورد بررسی قرار گرفته و نظام نبوی ولایی ، نظام خلافت و نظام سلطنتی ـ خلافتی سه نوع نظام سیاسی است که نویسنده آن ‌ها را بررسی کرده است. برخورد امام علی(ع) و آل علی(ع) با مشکلات و دشواری‌ها ، چگونگی عقاید عامه مردم در مناطق مختلف ، راه‌های منحرف کردن عامه مردم توسط امویان ، چگونگی امر تحریف دین در این دوره ، عناوین بخش‌هایی است که در این فصل مورد تأمل قرار گرفته است.

گزارش تاریخی رویداد کربلا ، اربعین امام حسین(ع) ، حکمت شهادت امام حسین(ع) ، آثار نهضت امام حسین(ع)، از عناوین دیگر این فصل‌هاست و در نهایت ابعاد شعاری و شکلی نهضت امام حسین(ع) ، بررسی تاریخی عزاداری اهل سنت برای امام حسین(ع) ، تحریفات عاشورا و بررسی روضةالشهداء ملاحسین کاشفی مورد ارزیابی قرار گرفته است.